Д-р мед.сци. Маја Милованчева-Поповска
интернист-нефролог
ПЗУ Зегин Интермедика
Во репродуктивните години, од пубертет до менопауза, хормоналните фактори и менструацијата влијаат на потребите кај индивидуата. Во оваа фаза важно е да се има доволен внес на витамин Д и Б6.
Фолната киселина, фолат (витамин Б9), неопходна е во репродуктивните години. Го намалува ризикот од фетални компликации, особено на ‘рбет и мозок, помага во создавањето на црвени крвни зрнца и во варењето на протеините. Фолната киселина е општ поим за витамин Б9 кој доаѓа во различни форми. Природно го има во грав, зелен лиснат зеленчук, спанаќ, брокула, авокадо, портокали.
Железото е минерал неопходен за репродуктивните органи и функции, за производство на енергија, формирање црвени крвни зрнца, заздравување на рани, имунолошките функции, раст и развој. Железо има во црвено месо, спанаќ, леќа, морска храна, живина.
Јодот е клучен за здрав развој на феталниот мозок; потребата за јод е зголемена во време на бременост и доење. Додатоци на јод не треба да се земаат без препорака од доктор. Јод има во јајца, јодирана сол, морска храна, алги, житни производи.
Во менопаузата потребите во исхраната се менуваат. Намалувањето на естрогените и процесот на стареење водат до одредени дефицити.
Се зголемува потребата за витамин Б6 и Б12. Се зголемува ризикот од остеопороза и скршеници. Калциумот и витамин Д се неопходни за здрави коски. Недостатокот на витамин Д е чест проблем во оваа возраст. Витамин Д има во масни риби, жолчка од јајце, печурки, црн дроб.
Поделени се мислењата околу тоа дали треба да се зема додаток на калциум. Постои загриженост дека внес на калциум како додаток на исхраната има негативни ефекти на кардиоваскуларниот систем и создавање каменчиња во бубрезите. Се препорачува внесот на калциумот да е преку исхраната: млечни производи, сардина, лосос, тофу, кељ.
Со стареење, над 70 години, природно почнува да се губи коскената и мускулната маса и затоа на постарите им треба повеќе витамин Д важен за здрави коски и одржување на мускулната маса. Изложувањето на сончева светлина обезбедува најголем дел од витамин Д.
Жените кои се многу активни имаат ризик од недостаток на витамин Д, калциум, железо.
Кај жените со обилни менструации и поголема загуба на крв може да се јави недостаток на железо и анемија. Потребна е храна богата со железо или железо препарат.
Во бременост и доење зголемена е потребата за витамин Д и Б6, фолна киселина, железо. Холинот (јајца, црн дроб) е важен за здравјето на мајката и фетусот. Јодот е важен за здравјето на мозокот. Фолната киселина го намалува ризикот од вродени аномалии.
Жените на вегетаријанска и веганска исхрана треба да земаат додаток на витамин Б12 или да внесуваат продукти збогатени со витамин Б12 затоа што овој витамин природно се јавува во производи од животинско потекло. Може да се јави и недостаток на железо, калциум, цинк, протеини. Исхраната треба да е разновидна: грав, грашок, мешунки, цели зрна, јатки и семиња,
броколи, темно зелен, лиснат зњеленчук, производи од квасец. Во тек на бременост треба да земаат железо, витамин Б12, витамин Д, фолати.