Животот многупати ја фрлаше на колена кралицата на рок & ролот Тина Тарнер. Имаше исклучително суров живот.
Една од најуспешните женски рок изведувачи на сите времиња беше пример на многу жени, како во најтешките животни ситуации со силна волја можно е да се добијат сите битки.
На сцена беше повеќе од 50 години, а кариерата ја започнала во 60-тите години на минатиот век со сопругот Ајк, кој со години ја злоупотребувал. За својот најстар син во шоуто на Опра, Тина во 2005-та изјави:
„Тој беше емотивно дете. Беше тажен. Се сеќавам дека кога Ајк ме тепаше, Крејг секогаш тропаше на вратата и викаше: „Мамо, дали си во ред?.. Потоа го замолив да не ме тепа дома, за да не слушаат децата.“
Таа е кралица на рокенролот, со моќен глас и вртоглаво долги нозе. Вака Опра Винфри ја опиша пејачката Тина Тарнер. Меѓутоа, освен исклучителните вокални способности, таа имаше неверојатна енергија со која зрачеше секој пат кога ќе застанеше на сцена. Видела, претрпела и преживеала сѐ – од дно, до врв.
Во 1955 година, таа се преселила во Сент Луис, каде што нејзината средба со Ајк Тарнер, пионер на соул музиката, ѝ го промени животот. Таа и нејзината сестра, Алин почнале да го посетуваат клубот Менхетен во Источен Сент Луис., за да ги слушнат Ајк Тарнер и неговиот бенд Kings of Rhythm.
Пресвртот во нејзината кариера доаѓа во 1960 година кога Арт Ласитер, пејачот на групата Ајк Тарнер бенд, требало да ја сними песната „A Fool in Love“. Но, тој не успеал да се покаже, па наместо тоа Ајк ја испратил младата Ана Меј на микрофонот. Тоа беше нивниот прв хит, кој стигна до број 27 на американските топ листи. Заради промоција, Ајк ја преименуваше младата пејачка Тина, конечно извлекувајќи ја од хорот и ставајќи ја во центарот на вниманието. Оттогаш, тие заедно ја обиколија земјата како Ike & Tina Turner Revue.
Ајк и Тина исто така станаа пар. Музичарите се венчаа во Мексико во 1962 година и заедно добија два сина. На професионален план, тие бележеа само успеси. Импресивниот глас на Тина беше забележан и во Европа кога таа запеа во поп-симфонијата на Фил Спектор „River Deep, Mountain High“ во 1966 година – за хонорар од 25.000 долари.
Во нејзината биографија од 1986 година, „Јас, Тина: Мојата животна приказна“, пејачката го опиша нивниот брак како пекол на Земјата. Ајк постојано ја изневерувал Тина, а се однесувал и како тиранин, поради кого неколку пати завршувала во болница. Во 1976 година, сепак, таа одлучила да стави крај: По свирка во Далас, Тина побегнала од хотелскиот апартман со отечено, помодрено лице и само 36 центи на нејзиното име и повеќе не се вратила. Во разводот таа се откажала од сите права и заеднички имот, а од бракот и разделбата го задржала само своето уметничко име. Име кое подоцна ќе и донесе светска слава.
Тина Тарнер не била единствената жена која нејзиниот сопруг, Ајк Тарнер ја тепал (една од неговите љубовници му скршила гитара од главата кога се обидела да се заштити од ударите) – но неа најмногу ја тепал. Еднаш пред сведоци се обидел да и го запали носот со цигара. Ѝ истурил топло кафе врз лицето. Мавал со телефони, закачалки, чинии – се што му било на дофат. Еднаш и ги скршил ребрата, друг пат – непосредно пред да излезе на сцената – вилицата, по што таа пеела со крвава уста.
Имала 36 центи и мал багаж со козметика. Отечената глава ја завиткала со марама.
– Да ти е*ам, последен пат ме истепа, си помислила таа. Сопругот во тоа време бил на креветот и спиел како бебе.
Пејачката знаела дека сите ќе ја бараат бидејќи имало уште малку време до концертот – но тоа веќе не било важно. Побегнала од хотелот преку задниот излез, криејќи се меѓу кантите за ѓубре. Неколку длабоки вдишувања – и таа продолжила понатаму.
Трчала низ прометниот автопат. Од другата страна имало друг хотел. Влегла, побара да разговара со директорот. Немала со што да плати, му ветила дека тоа ќе го направи подоцна. Ги извадила очилата пред него и рекла: „Моето име е Тина Тарнер. Како што можете да видите, јас само се скарав со мојот сопруг“. Таа го добила најдобриот апартман. Директорот поставил чувар на вратата.
Била гладна. Не знаела ни кому да му се јави за да не дознае Ајк каде е (еднаш, пред години, кога се обидела да се оттргне од него, тој успеал да стигне до станицата и само да ја извлече од автобусот пред тргнувањето). Но, барем била безбедна. Бил јули 1976 година. Тоа не бил дефинитивен крај на кошмарот на Тина Тарнер – но бил почеток на крајот.
– Бев жива, но се чувствував како да сум мртва. Не постоев – изјавила таа неколку години подоцна на новинарот „Пипл“ во важно интервју.
Во средината на 1950-тите, 18-годишната Ен Меј Булок го завршува училиштето. Наскоро ќе работи во болница во Сент Луис (Мисури) како медицинска сестра, но многу повеќе ја привлекува сцената и пеењето. Посетува проби и концерти на популарниот ритам-ен-блуз бенд The Kings of Rhythm во градот.
Тенка, незабележлива, таа не се истакнува меѓу ордите локални девојки кои лебдат околу групата – додека еден ден не го зема микрофонот и не почне да пее. Водачот на групата Ајк Тарнер бил импресиониран.
-Грда, но таа имаше нешто – рекол по многу години.
Ајк, како и многу музичари околу него, носи револвер и има лоша репутација. Мајката на „малата Ен“ збеснала на веста дека девојчето настапува со Тарнер.
– Можев само две работи: да работам во болница или да пеам во бендот на Ајк. Веќе ништо не знаев и не познавав никого. И јас сакав да пеам – изјавила Тина Тарнер години подоцна.
Бил осум години постар од неа. Отпрвин, ја третирал како нешто помеѓу помлада сестра и пријател. Таа ги направи првите чекори на сцената – Ајк беше водич и чувар, тој плаќаше за гардероба и за забар. Забременила со саксофонист од неговата група – Ајк имал втора сопруга и многу љубовници. Го сменила лицето на неговиот тим и му дала нов „удар“, а Ајк решил да ја искористи како алатка за голема слава.
„Тина Тарнер“ – го смислил овој прекар. Името го поврза со дивата „кралица на џунглата“. Името – како и таа – требаше да биде негова сопственост. Исто така, во случај таа да го напушти бендот, како и голем број претходни пејачки. Потоа може да ја именува другата како „Тина Тарнер“.
Имала 20 години и почнала да се чувствува како ѕвезда од една и роб од друга страна. Подоцна признала дека се заљубила, но веројатно тоа било повеќе чувство на благодарност и пополнување на празнината по чувството за отфрлање од детството на кое се сеќавала.
– Знаев само дека не можам да се сложувам со мајка ми, а на тато не му се допаѓаше да се вртам околу него – изјавила пејачката во една прилика.
Првата врска настанала случајно, а не со согласност. Првото претепување од Ајк не било случајно, а причина за тоа била нејзината свесна забелешка – слушнал дека Тина не сака повеќе да биде со него и почнал да ја тепа.
– Потоа насилно ме одвлече во кревет – се присетува таа во својата биографија. Овие сцени се повторуваа низ годините.
Во раните 1960-ти, синглот „A Fool in Love“ се покажа како првиот хит. Тимот Ајк и Тина Тарнер оди горе – тој е лидер, таа е лице. Мажите од групата на Ајк работат како волови под неговата палка. Поминуваат месеци на турнеи низ цела Америка.
Понижувањето продолжува. Останува бремена, по пат се пораѓа – него го нема. Однадвор изгледа како Тина да му е сопруга, иако жената од која Ајк се уште не е разведен, оди на турнеја со бендот. Но, десетици жени продолжуваат да лебдат околу Ајк. Некои љубовници му биле деловни партнери. Тина е бесна кога спие со нив под ист покрив.
Но, можеби најлошото беше – зависноста и насилството. Тина повеќе се согласила на брак отколку дека го посакувала.
– Тогаш секогаш морав да кажам да, инаку ќе ме тепаше – рекла таа.
Ајк Тарнер се однесувал како брутален господар и владетел. Тој им давал подароци на жените, плаќал кирија за нив – и очекувал безусловна послушност.
-Трошеше пари за мене кога сакаше, но јас никогаш не можев да добијам пари – се присетува Тина. Таа не можеше да замине без негова дозвола. Тој дури одбил да и даде неколку долари џепарлак.
Како да се пронајдете себеси и да не бидете туѓа алатка
Нашла нов менаџер. Одржала прекрасен концерт во Њујорк, по што познатиот Мик Џегер и понудил настапи со Ролинг Стоунс и заеднички дует. Нејзината кариера повторно тргна во нагорна линија.
На новинарот на магазинот „Пипл“ му раскажала за животот со Ајк во 1981 година. Шокот од ова признание беше огромен – затоа што дури и во раните 1980-ти, јавната перцепција за семејното насилство (физичко или економско) или силувањето во брак беше едноставно ниско. Уште подраматична беше деталната биографија “Me, Tina”, напишана со помош на Курт Лодер од Ролинг Стоун.
Кога Тина Тарнер доби три Греми награди, таа од сцената рече: „Се надеваме дека ќе видиме уште од нив.“ За неколку години од бегството од нејзиниот сопруг, Тина Тарнер се врати на врвот. Откако се појави во третиот дел од „Лудиот Макс“ покрај Мел Гибсон, таа конечно имаше доволно пари да ги отплати долговите.
– Но, не се работеше само за десетици илјади концерти на стадиони, милиони плочи и награди. Бев силна, се пронајдов себеси, рекла Тина Тарнер.
Прославувајќи ја својата последна светска турнеја во 2009 година, Тина Тарнер го одржа својот последен концерт на 5 мај, во Шефилд, Англија. Потоа, на 69-годишна возраст, нејзината кариера и времето кога беше во центарот на влијанието и низ медиумите дојде до крајот. „Тоа беше одлично шоу, навистина прекрасно“, рече таа години подоцна во ретко интервју за Би-Би-Си.
Следниот ден длабоко вдишила и решила: „Тоа беше тоа. Нема шанси да се вратам назад“. Повеќе од 50 години, таа ја поминувала речиси секоја ноќ во автобус, авион, во автомобил или хотел. “Постоеше само тој живот за мене. И во одреден момент, не сакав повеќе да танцувам и пеам. Сакав да бидам дома и да бидам нормална”.
Нејзината „дома“, каде што ги помуваше т.н. пензионерски денови беше вила во близина на Куснахт кај Циришкото Езеро, каде што таа живееше од 1990-тите. Имотот од повеќе од еден хектар во Швајцарија, кој го нарече „Алгонкин“ по нејзината баба домородна Американка, беше место каде Тина уживаше во нејзиното повлекување од шоу-бизнисот заедно со нејзиниот германски сопруг Ервин Бах.
Долго време остана тајна дека во подоцнежните години од животот била тешко болна. Преживеала мозочен удар, боледувала од рак на дебелото црево и добила трансплантација на бубрег. Органот го донирал нејзиниот сопруг во 2017 година, но пред тоа таа долги години била зависна од дијализа.
Сепак, Тина остана своеглава и се опорави. Како будист, таа никогаш не се плашеше од смртта. „Не верувам во Бог и Ѓаволот; дека има некој таму што ти кажува што си направил правилно, а што погрешно“, изјави таа за германскиот неделник „Ди Цајт“ во 2018 година. Тарнер беше убедена дека секоја почината личност започнува нов живот во одреден момент. „Одиме и правиме пауза. А потоа се враќаме – и почнуваме одново“, веруваше таа. Токму во нејзиниот затскриен дом во Швајцарија, пејачката почина на 83-годишна возраст.