Новинар на Си-Ен-Ен, Стив Розенберг разговараше со родители на руски војници кои одбија да се борат во Украина.
Еден од нив, руски воен офицер, се вратил од бојното поле, додека другиот, мобилизиран полицаец, бил изгубен после тоа.
Кога неговиот син бил испратен да се бори во Украина, Сергеј го молел да не оди.
„Таму имаш роднини. Само одбиј“, се сеќава Сергеј како му рекол на Стас, кој веќе бил воен офицер.
„Но, тој рече дека ќе оди. Веруваше дека тоа е вистинската работа. Му реков дека е зомби. И за жал животот ќе го докаже тоа“.
Сергеј и Стас не се вистинските имиња на овој татко и син. Би-Би-Си ги смени за да го заштити нивниот идентитет. Сергеј го покани новинарот во својот дом за да ја раскаже својата приказна.
„Му реков дека ова не е наша војна“
„Значи, тој отиде во Украина. Потоа почнав да добивам пораки од него со прашање што ќе се случи ако одбие да се бори“.
Стас му кажал на својот татко за битка.
„Тој рече дека војниците не добиле поддршка; немало собирање разузнавачки информации; немало подготовки. Им било наредено да напредуваат, но никој не знаел што ги чека“, рече тој.
„Но, одбивањето да се бори беше тешка одлука. Му реков: Подобро направи го тоа. Ова не е наша војна. Ова не е војна за ослободување. Тој рече дека ќе одбие писмено. Нему и неколку други кои решија да одбијат, им беше одземено оружјето и ставени под вооружена стража“.
Тој испратил бројни апели за помош до воените службеници, обвинителите и истражителите.
„Го тепале, се преправале дека пукаат во него“
На крајот, неговите напори се исплателе. Стас бил вратен во Русија.
На својот татко му открил што му се случило во притворот: како „другата група“ руски војници се обидела да го натера да се бори.
„Го претепале, а потоа го изнеле надвор како да ќе пукаат во него. Го натерале да легне на земја и му рекле да брои до десет. Тој одбил, па неколку пати го удриле со пиштол по глава. Ми кажа дека лицето му било крваво“, рекол таткото.
„Потоа го одведоа во соба и му рекоа: „Дојди со нас, инаку ќе те убиеме“. Но, тогаш некој рекол дека ќе го одведат син ми да работи во магацинот“.
Претседателот Владимир Путин вети дека во „специјалната воена операција“ ќе учествуваат само професионални војници.
Но, до септември сè се промени. Путин најави, како што рече, „делумна мобилизација“, повикувајќи стотици илјади руски граѓани во вооружените сили.
Многу од новомобилизираните војници брзо се пожалија дека биле испратени во војна без доволна опрема или соодветна обука.
Имаше повеќе извештаи од Украина за мобилизирани руски војници кои се приведени – во некои случаи, затворени во подруми – поради одбивање да се вратат на линијата на фронтот.
Путин: Немаме проблем војниците да ги напуштат своите позиции
„Тоа е начин да се вратат луѓето на тоа крвопролевање“, вели Елена Попова од руското Движење на приговарачи на совеста.
„Целта на командантот е да ги задржи војниците. Командантите знаат само насилство и заплашување.“
За некои Руси, одбивањето да се вратат на фронтот може да биде морален став. Но, постои повообичаено објаснување.
Оние кои одбиваат да се борат го прават тоа затоа што веруваат дека направиле повеќе отколку што требало на фронтот“, објаснува Елена Попова. „Друга причина е лошиот начин на кој се однесуваат.
Руските власти ги негираат извештаите за незадоволни војници и центри за притвор. Тие велат дека тоа се лажни вести.
„Ние немаме кампови или објекти за притвор или нешто слично“, инсистираше Путин претходно овој месец.
„Сето тоа се глупости и лажни тврдења и нема што да ги поткрепи. Немаме проблем војниците да ги напуштат борбените позиции“, продолжи тој.
„Мојот син го заклучија во подрум, исчезна“
Андреј, руски поручник, бил распореден во Украина во јули и завршил во притвор бидејќи одбил да ги следи наредбите.
Тој успеал да стапи во контакт со мајка си Оксана во Русија и да и каже што се случува. Променети се и нивните имиња.
„Како полицаец разбра дека ако тргнат напред нема да излезат живи. Затоа го испратија мојот син во притвор. Тогаш добив порака дека тој и уште четворица полицајци се ставени во подрум. Никој не видел или се слушнал со нив пет месеци“, вели таа. Оксана.
„Подоцна ми рекоа дека зградата во која се наоѓале била гранатирана и дека сите пет мажи се водат како исчезнати. Тие рекоа дека не се пронајдени останки. Нивниот официјален статус е „исчезнати во акција“. Тоа нема смисла. Тоа е апсурдно. Како што беше мојот син третираното не само што беше нелегално, туку беше нехумано“.
„Луѓето не разбираат во колкава опасност сме
Сергеј вели дека она што му се случило на Стас во Украина ја подобрило нивната врска.
„Сега сме на иста бранова должина“, вели Сергеј. „Ѕидот на недоразбирањето меѓу нас го нема. Неговиот пркос и ароганција исчезнаа. Син ми ми рече: „Никогаш не мислев дека мојата земја ќе се однесува вака со мене“. Тој е целосно променет, сега разбира.
Луѓето овде не разбираат во колкава опасност сме. Не од спротивната страна. Веќе од моите“, изјави Сергеј.