Во Велика Британија, вакцинацијата против корона треба да започне денес, а наскоро и во други земји. Сепак, многумина имаат непријатно чувство, поради многу брзиот развој на вакцини. Многу луѓе се соочуваат со дилемата: дали треба да се вакцинирам или дали ризикот од нова вакцина е преголем? Зарем не е можеби подобро да се помине природно процесот на лекување од инфекција отколку да се изложувате на ризиците од нова вакцина?
Овие прашања се оправдани. Особено кога новите вакцини се вакцини базирани на таканаречената информативна РНК (mRNA), без разлика дали станува збор за вакцина на американската компанија „Moderna“ или компанијата „Biontech“ од Мајнц, која соработува со американскиот фармацевтски гигант „Pfizer“. Досега не е одобрена ниту една ваква вакцина во светот.
Главната разлика од другите, утврдени вакцини е тоа што тие не содржат ослабени или убиени вируси, туку само упатства за градење на еден дел од патогенот COVID 19. Оваа инструкција во форма на таканаречена mRNA молекула доаѓа во телото, каде човечките клетки произведуваат самиот протеин на вирусот. – таканаречен протеин на шила. Во случај на SARS-COV-2, тој е протеин со шила од горната површина на вирусот. Го стимулира човечкиот имунолошки систем да произведува антитела.
Првите податоци од клиничките испитувања покажуваат дека вакцините се многу ефикасни и дека тие генерално се толерираат од телото. Слични реакции постојат и со други видови вакцини, и тие се знак дека го прави она што е потребно: го стимулира имунитетот.
Помеѓу најголемата придобивка и најмалата штета
Она што засега недостасува е информација за ретки, евентуално многу тешки несакани ефекти, со оглед на тоа што тие се видливи само откако ќе се вакцинираат голем број луѓе и по долг период на набудување.
-Значи, постои остаток на ризик, вели Кристијан Богдан, директор на Институтот за клиничка микробиологија, имунологија и хигиена при универзитетската болница Ерланген. Колку е голем, ќе треба да се испита во следните месеци и години. Со цел да се утврдат ретки несакани ефекти, вообичаено е клиничките студии да продолжат по одобрувањето на вакцината.
Одлуката за тоа дали да се вакцинираат всушност се заснова на мерење на придобивките и штетите, според експерт кој е исто така член на Комисијата за вакцинација (STIKO) на институтот Роберт Кох (RKI).
Тој го наведува следниот пример: ако веројатноста дека постара личност ќе умре од последиците од корона инфекција е 1:5, „а во исто време ризикот од сериозни несакани ефекти по вакцинацијата е 1:50 000 или помалку, тогаш тој ризик треба да се прифати“.
Децата не треба да се вакцинираат
Од друга страна, Богдан не би вакцинирал деца, бидејќи скоро немаат ризик да умрат од ковида 19 и затоа што пред нив се уште има долг живот. „Овие се целосно легитимни етички размислувања“, нагласува Богдан. Тие се рефлектираат и во препораките за вакцинација на комисијата STIKO, според кои прво треба да се вакцинираат ризичните групи. „На овој начин го постигнуваме она што го сакаме: најголема можна придобивка за општеството во целина“.
Но, зарем ризичните групи не се особено изложени на опасностите од вакцината, т.е. постарите луѓе или оние кои страдаат од некоја болест? Во оваа фаза на развој на вакцини, не можат да се исклучат сите ризици, вели Улрике Процер, директор на Институтот за вирусологија при Техничкиот универзитет во Минхен (TUM). Сепак, некои специјални групи на пациенти веќе биле земени предвид за време на клиничките испитувања.
На пример, компанијата „Moderna“ ја тестираше својата вакцина на луѓе постари од 65 години, кои имаат дијабетес, прекумерна тежина или срцеви заболувања. Според вестите на компанијата, не биле забележани никакви безбедносни ризици. „Ризикот од редок и тежок несакан ефект не е нула, но е мал во споредба со другите ризици на кои сме изложени на дневна основа, како што е возењето автомобил“, вели д-р Процер.
Нема опасност од промена на човечките гени
Експертите веруваат дека загриженоста дека вакцините против iRNK особено носат особено високи безбедносни ризици и го менуваат човечкиот геном е неоснована. „Кај луѓето, овој геном е во форма на DNK во јадрото“, рече Институтот Пау Ерлих, кој е одговорен за безбедноста на вакцините во Германија.
-Интеграцијата на RNK и DNK не е можна, меѓу другото, поради различната хемиска структура. Она што е карактеристично за RNK е дека е хемиски многу лабилно. Кога mRNA ќе стигне до клетките, таа многу брзо се распаѓа, објаснува д-р Процер. Само од таа причина, не е можна одржлива интеракција со човечките клетки.
За да се зголеми одржливоста, вакцините против iRNK имаат еден вид заштитно обложување. „Треба да се набудува што предизвикуваат овие додатоци“, вели д-р Процер. „Тие би требало да бидат добро толерирани, но долгогодишно искуство сè уште недостасува“.