Д-р мед.сци. Маја Милованчева-Поповска
интернист-нефролог
ПЗУ Зегин Интермедика
Колагенот е протеин. Обезбедува структурна поддршка на сврзните ткива на телото: кожа, тетиви, `рскавица, коски и лигаменти. Дава волумен на кожата, прави да изгледа полна, со помалку фини линии и брчки. Игра клучна улога за здравјето на ноктите и зглобовите.
Телото произведува колаген но со стареење производството опаѓа и колагенот природно се распаѓа. Брзината на овие процеси варира од личност до личност и на генетиката не можеме да влијаеме. Другите фактори кои играат улога се под наша контрола. Додатоците на колаген се земаат со надеж дека ќе му се пркоси на процесот на стареење.
Без доволно антиоксиданси во исхраната, вишокот на слободни радикали ги пореметува природните процеси на репарација на телото. Се спречува формирање на колаген. Слоевите од колаген се истенчуваат и се потенцираат знаците на стареење.
Богати со антиоксиданси се брокула, спанаќ, морков, зелка, аспарагус, авокадо, цвекло, ротквица, зелена салата, благ компир, тиква, кељ.
Изложеноста на сонце, премногу УВ зрачење, го компромитира производството на колаген, ги деактивира антиоксидантите во кожата и го засилува разградувањето на колагенот и еластинот. Се намалува севкупната цврстина на кожата, се создаваат брчки. Умерено изложување на сонце е здраво заради Д витаминот.
Пушењето е една од најлоште навики, цигартите го уништуваат колагенот.
Стресот го намалува производството на колаген, се распаѓаат постоечките резерви. Инрегритетот на колагенот во кожата се уништува, успорено е заздравувањето на раните, кожата станува тенка.
Болестите на сврзното ткиво, автоимуни болести, кога телото напаѓа сопствени ткива, како колагенот, го намалуваат неговото производство: лупус, склеродермија, ревматоиден артритис, Сјогрен синдром.
Храната е најдобар начин да му се помогне на телото да произведува колаген.
Колагенот што го внесуваме со храната телото не може автоматски да го искористи. Протеините се разложуваат на амино киселини кои се користат за изградба на нови протеини. Аминокиселините потребни за производство на колаген може да потекнуваат од било кој извор на протеини.
Колаген има во храна од животинско потекло, месо, риба, јајца.
Растителни извори на протеини се мешунки, грав, леќа, грашок, јатки, семки, цели зрна, печурки, некои зеленчуци (брокула), тофу, темпе.
За поддршка на природното производство и одржувањето на колагенот потребни се и други хранливи материи и антиоксиданси:
Витамин Ц – неопходен кофактор за синтеза на колагенот, за негово стабилизирање и давање структурна сила.
Витаминот Е ги штити залихите на колаген од оксидативното оштетување.
Цинк – кофактор во синтеза на колагенот. Помага во зазадравување на раните и инрегритетот на кожата.
Сулфур – кофактор кој помага за стабилизација на колагенот.
Железо – потребно за синтеза на колаген. Добри растителни извори се мешунки, тофу, јатки, семки, лиснат зеленчук.
Бакар – кофактор кој ги поддржува функциите на еластинот и колагенот во телото. Најдобро е да се добие од храна: цели зрна, грав, јатки, компири, тофу, лиснат зеленчук, суво овошје.
Полифенолите го намалуваат оксидативното оштетување и воспаление на кожата, зголемуваат синтеза на колаген и инхибираат негова разградба. Извори: овошје, зеленчук, грозје, зелка, бобинки, пиперки, лук, чај, кафе, зачини.