Вирусот кој го исплаши светот и кој сега е извесно дека ќе пристигне и кај нас, мајмунските сипаници, воопшто не е безопасен, а сличноста со смртоносната сипаница вариола вера е загрижувачка, предупредува вирологот д-р Ана Глигиќ, некогашна шефгица на Националната референтна лабораторија во интервју за Нова.рс. Неочекуваното брзо ширење на вирусот мајмунски сипаници ги загрижи експертите, кои се сомневаат на можно засилување на болеста во човечкиот организам, а стравот е засилен од поврзаноста со опасната сипаница, која во Србија беше искоренета пред речиси половина век, но нејзиниот потеклото уште не е познато.
„Во 80-тите години на минатиот век, во мојата докторска дисертација посветив многу време на проучување на сипаници и мајмунски сипаници. Вирусот на мајмунски сипаници се јавува во екваторијална Африка, но потеклото на сипаниците се уште не е познато, што е многу загрижувачко. Западните и источните истражувачи сега работат на проблемот со мајмунските сипаници, кој погодува илјадници луѓе во Африка. Порано се сметаше дека овој вирус не се пренесува на луѓе, потоа се докажа дека се уште се пренесува, па се зборуваше дека не оди од човек на човек, но сега знаеме дека ниту тоа не е точно. Дури кога е воспоставен овој пренос, започна сериозно истражување на вирусот, кој е многу сличен на сипаници, но бактериолошки не е идентичен и има многу помала стапка на смртност. Истражувачите сега се во голема дилема затоа што вирусот кој бил изолиран од мајмуни се разликувал од оној изолиран од луѓето, што значи дека го променил расположението кога ќе навлезе во човечкото тело, што воопшто не е добро“, објаснува др. Глигиќ.
Случаи на мајмунски сипаници се регистрирани во голем број европски земји, а Словенија е најблиску.
„До 20 мај имаше дури 120 случаи во 11 земји надвор од Африка. Уште во 1959 година оваа болест беше широко распространета во Африка, а имаше и големи епидемии со стапка на смртност од три проценти. Сега има многу големи шанси овие сипаници да стигнат до Србија. Од вкупно 38 пријавени, за дури 30 нема информации дека имале контакт со некој дошол од загрозеното подрачје, па се поставува прашањето како овие лица биле заразени“, нагласува д-р Глигиќ.
Сепак, таа посочува дека овој вирус не е многу патоген, но штом го откриеме првиот случај, кругот на контакти околу него мора да се затвори.
„Првиот случај треба што поскоро да се открие и да се затвори кругот околу него, за да се изолираат сите контакти. Овој вирус не е многу патоген, но не значи дека нема да биде. Тој се префрли од мајмун на човек, а еволутивно мајмунот и човекот се најблиски. Сличен случај беше и со коронавирусот, кога вирусот премина од животно на човек, па не го најде својот супстрат, почна да се гуши и мутира. Меѓутоа, овој вирус, кој беше пренесен од мајмун на човек, може само да зајакне, бидејќи организмите се многу слични“, објаснува докторот и научник Глигиќ.
„Имајќи предвид дека се работи за вируси од блиско семејство, кој ќе ја прими вакцината против сипаници ќе биде заштитен до 85 отсто од мајмуни сипаници. Проблемот е што ја немаме оваа вакцина, а вакцинацијата кај нас престана со искоренувањето на големите сипаници пред речиси 50 години“, вели д-р Глигиќ.
Да потсетиме, епидемијата на мали сипаници во Југославија избувна во 1972 година, на подрачјето на Косово и Белград. Тоа беше последната епидемија на сипаници во Европа. За неколку недели се вакцинираше целото население, а кон средината на мај инфекцијата престана и состојбата во земјата се нормализира.
Имено, на 7 мај во Британија е забележан првиот случај на мајмунска сипаница оваа година во Европа, а од тој ден болеста незапирливо се шири низ континентот, а потврдена е и во САД, Канада и Австралија.