Сите тврдења за „ивермектин“ како магичен спас од ковид се засновани на науката, но многу сомнителни.
„Ивермектин“ е лек кој долго време е тема на разговор. Тоа е антипаразитски лек, одличен кога се користи во тоа својство. Ако, на пример, сте заразени со цевчести или кружни црви, веројатно ќе се лекувате со „ивермектин“. Овој лек е одличен и во лекувањето на шуга. Самиот „ивермектин“ е одличен лек, евтин, достапен, а научниците кои го создадоа ја добија Нобеловата награда во 2015 година. Меѓутоа, во последно време се зборува како за лек за корона вирусот. Противниците на вакцинацијата и теоретичарите на заговор најмногу ќе зборуваат за тоа, пишува научникот Џејмс Хедерс за „The Atlantic“.
Она што е точно за „ивермектин“ е, за почеток, дека навистина постојат студии кои ја испитувале можната можност за лекување на ковид со „ивермектин“. Досега се спроведени околу 70 до 100 студии на оваа тема. Неколку десетици од нив велат дека „ивермектин“ може да го олесни текот на самата болест. Само две анализи, кои всушност беа базирани на податоците од тие неколку десетици споменати погоре, тврдат дека лекот е ефикасен против коронавирусот. Ваквите сомнителни анализи се погрешни, па од луѓето може да се слушне дека „луѓето умираат затоа што не знаат за овој лек“, што е далеку од вистината.
Проблемот, пишува Џејмс Хедерс, е што не секој научен податок е достоен за внимание, а еве како тој го објаснува.
Работам во мал тим научници кои можете да ги наречете и форензичари. Имено, во стандардниот процес на рецензија, рецензентите се грижат студијата да биде спроведена на начин опишан во самата студија и се да има смисла. Мојот тим прави нешто различно – го проверуваме секој детаљ наведен во студијата. Издвојуваме недокажани факти, статистички грешки, недоследности во однос на тоа што научниците сакале да постигнат и што всушност постигнале и бараме можни плагијати на делови. Многу често наидуваме на фатални грешки скриени во статистички жаргон.
Во литературата немаше ништо поразлично во однос на „ивермектинот“ што го исчешлавме. Во изминатите шест месеци испитавме околу 30 научни студии за употребата на „ивермектин“ во лекувањето на Ковид-19. Се фокусиравме на највлијателните кои имаа најмалку 100 испитаници. Разговаравме и со авторите на овие студии, како и со уредниците на списанијата што ги објавуваа овие студии. Според нашите сознанија, најмалку пет од тие триесет се целосно неосновани и полни со грешки. Една студија веќе е повлечена благодарение на нашата работа. Се надеваме дека наскоро ќе бидат повлечени и останатите четири. Во таа повлечена студија, тим од Египет ги спореди исходите од инфекција со ковид кај пациенти кои земале „ивермектин“ наспроти оние кои не земале. Меѓутоа, за оние кои не земале „ивермектин“, тие вклучиле и смртни случаи од инфекции кои настанале пред да започне истражувањето. Другите студии што ги разгледавме исто така имаа зачудувачки грешки. На пример, истражувачи од Аргентина тврдеа дека спровеле истражување на хоспитализирани пациенти, но болниците воопшто немале информации дека некој направил некакво истражување. Тим истражувачи се обиделе за тоа да го обвинат статистичарот, кој тврди дека воопшто не бил консултиран. Една студија од Либан има сериозни грешки бидејќи истите пациенти и нивните наоди се повторуваат постојано низ работата, како да се само копирани. Подоцна, авторите на оваа студија ја признаа грешката.
Можеби ова не ви звучи толку страшно? Можеби мислите, од 30 трудови само пет имаа грешки, па другите 25 се добри? Всушност, околу 83 проценти од тие објавени студии се неточни. Научните трудови не се куп светилки – фрлете ги оние што не работат и можете да ги користите оние што работат. Работата е малку посложена.
На пример, немаме бесконечно време. Избравме само 30 репрезентативни дела. Не ги избираме случајно. Ова значи дека веројатно ги избравме тие подобро направени студии. Ако ги биравме по случаен избор, сигурно ќе имаше многу повеќе неточни податоци во статистиката. Тоа ќе го објаснам со примерот на автомобил. Ако некој стави 30 автомобили пред вас и ви каже дека пет од тие 30 ќе експлодираат веднаш штом влезете од нив, веројатно повеќе би сакале да одите со автобус.
Сите неверодостојни студии се оние кои тврдат дека „ивермектин“ лечи ковид
Најпроблематично од сè е што сите студии за кои откривме дека се неверодостојни се токму оние кои тврдат дека „ивермектинот“ е ефикасен во лекувањето на Ковид. Оние кои немаат добри резултати не го ни привлекоа вниманието на јавноста, иако во суштина беа правилно направени.
Проблемот е што на почетокот на 2020 година, кога започна пандемијата, имаше глад за информации на оваа тема. Тоа е логично. Затоа научниците тргнаа на работа и ги исфрлија резултатите со рекордна брзина. Трудовите беа прегледани веднаш и брзо, веднаш објавени. Обично не оди така. Објавувањето научни трудови е бавен процес. Се разбира, кога пандемија е пред вашата врата, нема простор за губење време.
Не би рекол дека „неколку лоши трудови поминаа низ сито“ низ кое инаку побавно се просејуваат научните трудови. Попрецизно би било да нема сито во овој период. Сè помина брзо. Ваквите длабински анализи на работата што ја врши мојот тим бараат време. Дополнително, тоа главно не е платена работа – не ни плаќа ниту универзитетот, ниту државата. Пари не земаме ниту од приватни фондови. Ова го правиме затоа што некој мора да го направи токму тоа за да не се потпираме на лажни информации. На авторот и на списанието каде што е објавена студијата, воопшто е тешко да повлечат неточна работа. Тоа се случи со студијата за ивермектин, која беше објавена летово во Asian Pacific Journal of Tropical Medicine. Наидовме на неверојатен образец на бројки што укажува дека податоците се неточни. Проблемот го пријавивме во магазинот пред три месеци и сѐ уште нема одговор.
Ричард Смит, поранешен уредник на Британскиот медицински журнал, во јули оваа година изјави дека научната заедница допрва треба да се соочи со фактот дека има се повеќе лажни информации во литературата. „Дојдовме до точка каде што сите систематски прегледи мора да започнат под претпоставка дека студијата дала неточни податоци додека не најдеме докази за спротивното“, рече тој.
Постои цела сива зона на научни трудови кои претежно завршуваат во помали списанија и списанија за кои целата наука внатрешно знае дека се објавени поради CV, а не поради научни достигнувања. Овие работи не се сфаќаат сериозно. На пример, повеќето научни трудови што ги испитувавме се засноваа на мали студии на само неколку стотици испитаници, а трудовите беа објавени во мали списанија кои би ги сметале за нејасни во периодот пред пандемијата и не би ги ни разгледувале. Меѓутоа, во време на пандемија, кога влогот е голем, сè може да стане магнет за незаслужено внимание. Неуверливите и неточни студии би останале незабележани во нормални времиња, сега многу од нив се фатени како сламки на спасот, а потоа се споделуваат на Интернет, каде што луѓето прашуваат на социјалните мрежи како тоа не се знае.
Извор: zena.blic.rs