Југословените во февруари 1989 година дадоа свое мислење за тоа каква треба да биде земјата во која живеат, се определија за политички концепт, но и го кажаа своето мислење за тоа каква треба да биде државата во однос на животната средина и односот кон граѓаните.
Повеќето Југословени сакаа нивната земја да не личи на никоја друга освен на себе. Во ваквото истражување на јавното мислење, за ова се определиле 43 отсто од испитаниците во шесте републики.
За Шведска се изјасниле десет проценти, главно заради добриот живот, но не поради политичкиот систем, туку поради социјалистичкиот однос кон човекот. За Швајцарија речиси седум проценти, а типичен одговор бил: „затоа што во неа нема војна“.
Советскиот Сојуз исто така во анкетата добил 6%, а за Франција и Германија се одлучиле по 4%.
Интересна е и индикативната анализа на определувањето по републики.
Мнозинството Македонци (шеесет проценти), секој втор жител на Босна и Херцеговина и четириесет проценти од населението на Црна Гора, Хрватска и Србија гласале за Југославија, додека Југославија добила најмалку гласови (триесет проценти) во Словенија.
Во однос на зачестеноста на обврските, веднаш се надоврзува изјавата на секој четврти Словенец дека „Југославија треба да личи на секоја развиена земја“, и секој петти Црногорец кои се за тоа земјата да личи на Советскиот Сојуз.
Колку и да се залагале Југословените на својата земја или нејзината исклучителност, (што им се кажувало со години), тие се уште полојални биле самоуправниот модел што се гради во неа.
Дури 69 отсто од вкупниот број на испитаници тогаш гласале за самоуправување од парламентарен тип (триесет отсто) и реален социјализам (седум отсто).
Најмногу гласови за самоуправниот социјализам дале Босна и Херцеговина, Црна Гора и Македонија (по 85 проценти), потоа Србија (седумдесет проценти), а потоа во Словенија (педесет проценти).
Најмалку за тоа (само четириесет проценти од гласовите) се определиле во Хрватска.
Триесет проценти од Словенците гласале за буржоаската демократија како најдобар можен систем за Југославија, секој петти испитаник во Хрватска и петнаесет проценти во Србија.
Реалниот социјализам добил исто толку гласови во Србија, па само овде се воспоставува баланс меѓу западните и источните опции.
За вистински социјализам гласал и секој десетти Црногорец и Македонец.
Од Хрватска, секој петти испитаник одговорил дека „нешто трето“ би било најдобро за Југославија.
Интересно е како куриозитет да се забележи дека само во Хрватска имало такви кои гласале за диктатура (пет проценти), а само во Словенија исто толку гласале за монархијата.
Се чини дека Југословените повеќе биле свртени кон својата земја отколку кон нив. Секој што се занимава со политика знае каков капитал може да претставува ваквото патриотско свртување кон државата и прокламираниот систем, дури и кога е под голем прашалник поради длабоката и исцрпувачка криза.