Д-р мед.сци. Маја Милованчева-Поповска
интернист-нефролог
ПЗУ Промедика Медикал Центар
Како што старееме така и телото старее со нас. За многу особи когнитивниот пад, губиток на менталниот капацитет е еден од најстрашните делови на стареењето. Грижата за здравјето подразбира доволно сон, непушење, ограничен внес на алкохол, регуларна физичка активност.
Критичен фактор за поддршка на здравјето на мозокот е храната. Медитеранската исхрана богата со зеленчук и здрави масти и помалку животински продукти има заштитна улога за мозочната функција, за превенција на деменција и опаѓање на когнитивните функции. Исхраната вклучуваат цело зрно житарки, риба и живинско месо, повремено чаша црвено вино, ограничен внес на нездрави сатурирани масти, додадени шеќери и црвено месо. Изобилува со многу овошје и зеленчук богати со хранливи материи и флавоноиди.
флавоноидите влијаат на мозокот и когнитивниот пад поврзан со стареењето. Храна богата со флавоноиди: јагоди, јаболка, цитрусно овошје, круши, целер, пиперки, банани.
Антивоспалителните карактеристики на флавоноидите влијаат на намалување на когнитивните функции. Намалувањето на крвниот проток во мозокот е важен фактор за конгнитиовниот пад. Слабата циркулација влијае на видот, спиењето, предизвикува главоболки, дискомфорт.
Најголемо влијание имаат флавоните и антоцијанини. Флавоните се антиоксиданси кои ја даваат пигментацијата кај сино и бело цветните растенија, антоцијанините се одговорни за виолетовата боја и имаат двапати повеќе антиоксиданс отколку витамин Ц. Флавони има во многу овошја и зеленчуци, најмногу во магдонос, мајчина душица, нане, цвекло и целер. Антоцијанини има во аронија и бозел, боровинки, капини, црни рибизли, малини, цреши, брусница, црвена зелка и ротквици.
Флавоните се aсоцирани со подобро метаболно здравје, со намалување на инсулинската резистенција и контрола на дебелината, се борат против стеснување на артериите и даваат поддршка на здравјето на срцето.
Го зголемуваат нивото на енергија во мозокот и ги подобруваат перформансите.
Успоруваат неуроинфламација, клучна за когнитивниот пад.
Зголемуваат неуропластичност, клуч за долгорочно здравје на мозокот.
Зголемуваат фокус, концентрација, меморија.
Подобруваат рамнотежа на невротрансмитерите.
Кофеинот зголемува внимание, дава повеќе енергија, помага за концентрација. Се наоѓа во кафе, чоколадо, енергетски пијалоци. Ефектот е краткотраен. Прекумерно земање кофеин создава немир, вознемиреност, непријатно чувство.
Гликозата е најпосакуваниот извор на гориво за мозкот. Поттикнува меморија, размислување и ментална способност. Но да се внимава, да не се претерува.
Риба –” храна за мозокот” богата со протеини и омега-3 масни киселини. Се намалува ризикот од деменција и мозочни удари, се успорува менталниот пад, се подобрува помнењето.
Јатки, семки и чоколадо – добар извор на антиоксиданс витамин Е, успоруваат когнитивен пад. Црното чоколадо содржи моќни антиоксиданси, кофеин кој е природен стимулатор и го подобрува фокусот.
Авокадо и цело зрно житарки
Појадокот, цело зрно житарки богати со влакна, млечни производи, овошје, влијае на вниманието и краткорочното помнење.
Боровинките се суперхрана. Го штитат мозокот од оштетување од слободните радикали и го намалуваат ефектот на возраста. Подобруваат процс на учење.
Клучот е во умереноста. Тежок, мрсен оброк полн со калории прави да сме уморни, а внес на помачку калории од потребното води до чувство на глад, расеаност и немање концентрација.