Д-р мед.сци. Маја Милованчева-Поповска
интернист-нефролог
ПЗУ Промедика Медикал Центар
Спермограмот дава податоци за волуменот, вискозноста, брзината на ликвефакција, Пх, бојата, вкупниот број на сперматозоиди, нивната аглутинацијата и агрегацијата, процентот на прогресивно подвижни, не-прогресивно подвижни, слабо подвижни и неподвижни спермтозоиди.
На параметрите влијае апстиненцијата, алкохолот, некои лекови.
Ејакулатот има бела или сивкаста боја. Ако концентрацијата на сперматозоиди е ниска спермата може да е прозрачна, а ако е покафена може да содржи еритроцити.
Ликвефакција е појава кога спермата прво се згрутчува, а потоа се претвара во течност во присуство на ензими во ејакулатот. Настанува по 10-30 мин. изложеност на собна температура. Ако ликвефакција нема ниту по еден саат тоа значи дека сперматозоидите остануваат во грутчиња и може да е знак за дисфункција на простатата. Аглутинација е кога сперматозоидите се слепуваат еден за друг.
Вискозноста се однесува на густината, односно лепливоста. Зголемена хипервискозност ја намалува плодноста со намалување на подвижноста на сперматозоидите. Може да е поради дисфункција на простатата (хронично воспаление).
Волуменот е од 2-6 мл.
PH е благо алкален, 7.2-8.0, промените не се особено значајни за плодноста на мажот.
Концентрација на сперматозоидиː ≥20милиони/мл. Оплодување е можно и при помал број ако има висок процент на брзо подвижни.
Подвижностː ≥50% прогресивни или 25% брзо прогресивни. Сперматозоидите различно се движат. Некои се брзо подвижни, други слабо подвижни, а има и неподвижни. Колку повеќе брзо подвижни сперматозоиди толку квалитетот на спермата е подобар.
Морфологијаː ≥40% нормален облик. Во ејакулатот има процент и на деформирани сперматозоиди со аномалии на главата, вратот, средината на телото, опашката.
Леукоцитиː ≤1 милион/мл., зголемен број укажува на инфекција.
Спермокултура
Инфекциите на машкиот генитален систем се една од најчестите причини за машка неплодност, 15%.
Кај здрави особи уринарниот систем е стерилен и не содржи микроорганизми. При инфекција микроорганизми предизвикуваат воспаление кое може да се детектираат и во спермата.
Акутни и хронични инфекции во машкиот репродуктивен систем може да ја компромитираат функцијата на сперматозоидите и процесот на сперматогенеза предизвикувајќи квалитативни и квантитативни промени на сперматозоидите.
Бактериите одговорни за контаминација на спермата потекнуваат од уринарниот тракт на особата или се пренесени преку сексуален однос.
Спермокултура е тестирање на примерок на сперма. Детектира потенцијално патогени микроорганизми кои може да предизвикаат инфекција на генитоуринарниот тракт. Открива и други бактерии како микоплазма и уреаплазма, опционално детекција на Хламидија.
Спермокултура се прави кога има симптоми на инфекција на долен уринарен тракт и гениталниот системː болна ејакулација, хемоспермија (крв во спермата), променета боја и мирис на спермата, исцедок, ургентност и често мокрење, пецкање во уретра. Често во исто време се прави и уринокултура.
Хламидијата е доста честа, не дава симптоми и има големо влијание на плодноста, влијае на квалитетот на сперматозоидите.
Злоупотреба на алкохол (влијае на концентрација на тестостерон), цигари и наркотици, марихуана, хероин, кокаин, го намалуваат бројот на сперматозоиди.
Лекови, анаболни стероиди, хемотерапија, додатоци тестостерон, опијати, неповолно влијаат.
Сперматозоидите се многу осетливи клетки, одсобено се осетливи на топлина и затоа тестисите се надвор од телото, за да се зачуваат сперматозоидите на пониска температура од телесната. Идеална температура е 33 степени. Температурата ја зголемуваат лаптоп (ако се држи на нозете), мобилните телефони (ако се чува во преден џеб на панталоните), топли бањи, сауна, велосипедизам.